Gemau a phosau wedi’u cynllunio i bobl â dementia eu mwynhau

Dychwelon ni at grŵp lleol Dementia Voice yng Nghasnewydd, de Cymru, i gael eu barn ar ystod o gemau a phosau. Mae’r grŵp hwn o bobl sy’n byw gyda dementia yn cyfarfod unwaith y mis i ddylanwadu ar ein gwaith ni a gwaith pobl eraill. 

Fe wnaethon nhw edrych ar jig-sos a ddyluniwyd yn arbennig a dwy gêm fwrdd newydd sydd ar gael o’n siop ar-lein. 

Posau jig-so 

Aethom â phum jig-so 100-darn o Relish i’r grŵp, pob un yn cynnwys golygfa wahanol – Bywyd fferm, Bywyd jyngl, Awyr agored gwych, Paradwys yr ynys a Machlud ym Mharis. 

Mae’r darnau pos wedi’u cynllunio i fod yn haws i bobl â llai o ddeheurwydd eu dal a’u rhoi at ei gilydd. Mae’r lluniau’n lliwgar a deniadol, gyda llawer o wahanol elfennau i danio syniadau ac atgofion.

Ochr yn ochr â delwedd o’r pos gorffenedig y tu mewn i gaead pob blwch, mae yna dri ysgogiad sgwrs hefyd. 

Roedd aelodau’r grŵp yn hoffi lluniau’r posau, gyda chymaint i edrych arno a siarad amdano, a’r cwestiynau ar gefn y caead. Roedden nhw’n meddwl bod rhai elfennau yn edrych yn fwy Americanaidd na Phrydeinig, fel y garafán yn yr Awyr agored gwych a’r ffermdy ym Mywyd fferm. 

Roedd yn well gan Mavis bosau safonol ar hyn o bryd, er iddi ddweud y byddai’r jig-sos hyn yn wych pan oedd angen darnau mwy ar rywun wrth i’w dementia ddatblygu. 

Yn ogystal â’r posau 100-darn hyn, mae ein siop ar-lein yn cadw jig-sos 63-, 35- a 13-darn gan Relish. Mae hefyd yn cynnig posau 16-darn gan y Black Dementia Company, gyda golygfeydd atgofus o Affrica a’r Caribî. 

Noodle Nudges 

Crëwyd Noodle Nudges gan Annie Miller wrth iddi geisio dod o hyd i weithgareddau ar gyfer ei mam, a oedd ag Alzheimer’s datblygedig.

Mae’n cynnwys 50 o gardiau porffor gyda’r rhan fwyaf o ddihareb adnabyddus ar un ochr, a 50 o gardiau gwyrdd gydag un gair sy’n cwblhau pob dywediad.

Y gêm yw cyfateb y diweddglo cywir i bob dihareb, y gallwch chi ei wirio trwy weld a yw’r rhif ar gefn pob cerdyn yn cyfateb.

Nid yw’n dod ag unrhyw reolau manwl na chymhleth, a’r syniad yw y gallwch chi addasu sut rydych chi’n chwarae i’r hyn sy’n gweithio orau i’r rhai sy’n chwarae. 

Pan roddodd y grŵp gynnig ar Noodle Nudges, gwnaeth y pecynnu hardd a’r geiriad clir argraff ar bobl. Nododd Ian y gallai’r cardiau fod yn anodd i rai pobl eu codi, felly efallai y bydd angen help arnynt i wneud hynny. 

Edrychodd pawb yn awtomatig am fwy o arweiniad ar y gwahanol ffyrdd y gellid chwarae’r gêm, gan gytuno y byddai cwpl o enghreifftiau yn rhoi man cychwyn da. 

Roedd y grŵp wedi awgrymu gwahanol ffyrdd o chwarae, gan gynnwys fersiwn o bingo lle mae pobl yn gweiddi pan fydd y gair ar eu cerdyn yn cwblhau’r dywediad a ddarllenwyd yn uchel gan y galwr.

Os nad oedd y rhifau ar gefn pob cerdyn (er enghraifft, pe bai’r geiriau cyfateb cywir wedi’u rhestru yn rhywle arall), fe allech chi hefyd chwarae ‘parau’, lle rydych chi’n troi cerdyn drosodd bob tro ac yn ceisio cofio lle gwnaethoch chi droi drosodd ddiwethaf ei gyfateb. 

Fe wnaeth cwblhau’r diarhebion hefyd ysgogi sgwrs am ddywediadau hŷn yr oedd rhieni pobl yn eu defnyddio flynyddoedd yn ôl. 

All About Us 

Gêm fwrdd gan Relish yw All About Us a ddyluniwyd gan ymchwilwyr sy’n gweithio ochr yn ochr â phobl â dementia. 

Mae chwaraewyr yn cymryd eu tro i daflu dis a symud eu cownter ar hyd y bwrdd, gan ateb cwestiynau am wahanol ddegawdau o’u bywydau yn y gorffennol, y presennol a’r dyfodol wrth iddynt fynd.

Defnyddir lliwiau llachar a symbolau clir ar gyfer pob degawd a math o gwestiwn, a rhoddir cyfarwyddiadau ar gyfer fersiynau hir a byr o’r gêm. 

Cytunodd y grŵp y bydda’r dis pren mawr a’r cownteri yn hawdd i’r rhan fwyaf o bobl eu codi a’u defnyddio.

Dywedodd Ian, ‘Mae’n ddis mawr neis, er enghraifft os oedd gennych chi arthritis yn eich llaw.’ 

Roedd hefyd yn gwerthfawrogi bod y cardiau cwestiwn yn hawdd eu codi am eu bod yn cael eu dal yn unionsyth mewn hambwrdd. 

Roedd y cwestiynau wedi ysgogi llawer o drafod a hel atgofion pleserus i’r grŵp cyfan, a chrynhodd Mavis deimladau pawb pan ddywedodd, ‘Mae honno’n gêm dda!’ 

Prisiau (cywir ym Mehefin 2022):

• Jig-so 100-darn – £14.16 a TAW. 
• Noodle Nudges – £12.99. 
• All About Us – £24.99 a TAW . 

Yn yr un modd â rhai cynhyrchion eraill sydd wedi’u dylunio’n arbennig, nid oes rhaid i chi dalu TAW ar y jig-sos hyn neu All About Us os ydynt i’w defnyddio gan berson â dementia – ticiwch y blwch gan nodi eich bod yn gymwys i gael rhyddhad TAW wrth y ddesg dalu.